ارزیابی توسعه بوم‌شهر در سکونتگاه‌های شهری استان آذربایجان‌شرقی با تأکید بر الگوی نظری توسعه پایدار

Authors

  • حسین نظم فر دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
  • سعیده علوی دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
  • علی عشقی چهاربرج دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
Abstract:

با رشد سریع جمعیّت شهری در جهان و افزایش نگرانی در مورد محیط‌زیست، چالش ایجاد شهر پایدار برای زندگی در اولویّت برنامه‎ریزان شهری قرار گرفت و ایدة بوم‎شهر واکنشی بر این نگرانی‌ها بود. ایدة بوم‎شهر، یا شهر اکولوژیک را می‎توان آخر یا ادامة رویکردهای توسعة شهری در چارچوب الگوی نظری توسعة پایدار دانست؛ از این رو، هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی توسعة بوم‎شهر در سکونتگاه‎های شهری استان آذربایجان شرقی در چارچوب الگوی نظری توسعة پایدار است. جامعة آماری شامل 20 شهر استان آذربایجان شرقی بر پایة آمارگیری سال 1390 است. برای ارزیابی از 3 مؤلّفة اصلی امنیّت اکولوژیک، بهداشت محیط اکولوژیک و سوخت‌وساز صنعتی اکولوژیک در قالب 24 شاخص استفاده شده است. به منظور بیان اهمّیّت نسبی هریک از شاخص‌ها، از مدل ای‌.ان‌.پی و برای تحلیل داده‌ها از پرامیته استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل شبکه‌ حاکی از آن است که در میان شاخص‌های مورد پژوهش، شاخص‌های X21 (مقدار تولید گندم در زمین‌های آبی و دیم) و X11 (درصد مطلوبیت دفن اصولی) به ترتیب با کسب امتیاز 059/0 و 056/0 بیشترین اهمّیّت را در توسعة بوم‎شهر دارند. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‎دهد که از مجموعة شهر‌های استان آذربایجان شرقی به لحاظ برخورداری از شاخص‌های بوم‎شهری، شهر‎های میانه، سراب و تبریز به ترتیب با کسب پی‎.آی 369/0، 338/0 و 258/0 در رتبة اوّل تا سوّم و شهر خداآفرین با کسب پی‎.آی 448/0-، محروم‎ترین شهر استان است. همچنین توزیع فضایی شهر‌های در صفحة گایا حاکی از آن است که شهر‌های میانه، سراب و تبریز، نزدیک‌ترین شهرها به جریان خالص هستند که از پایداری مطلوب و شهرهای هشترود، ملکان، هریس، کلیبر، عجب‌شیر، اسکو، چاراویماق، ورزقان، جلفا و آذرشهر و به‌ویژه خداآفرین دورترین شهرها از جریان خالص هستند که از پایداری نامطلوبی برخوردارند و بایستی در اولویّت برنامه‎ریزی‎های آتی قرار گیرد.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی شاخص‌های توسعه پایدار شهری با تأکید بر عدالت در توزیع خدمات (مورد مطالعه: شهر بابل)

توسعه پایدار به مفهوم استفاده­ی خردمندانه ازمنابع در چارچوبی متشکل از عوامل محیطی،اقتصادی واجتماعی است که هدف آن جلوگیری ازکاهش و نیز بهبود دادن کیفیت زندگی کنونی ضمن اینکه کیفیت زندگی نسل­های آینده حفظ شود.درواقع دستیابیبهتوسعهپایدارشهریبه منظوربهره برداریمناسبازمنابع وایجادرابطهمتعادلومتوازنمیانانسان،اجتماعوطبیعتکه هدفنهاییبرنامه­ریزانومدیرانتوسعه شهریمی­باشد.هدف اصلی تحقیق پاسخ به این سؤال ک...

full text

ارزیابی توسعه پایدار شهری در شهر زابل با تأکید بر رویکرد CDS

CDS به عنوان فرآیند تهیه چشم انداز بلند مدت یک شهر که بر اساس آن برنامه کوتاه مدت تهیه می­شود؛ با تمرکز بر روی تقویت رقابت جوئی اقتصادی و کاهش فقر و جنبه­های مختلف زیست محیطی شهر، ساختارهای فضائی شهری،ساختارهای زیربنائی، جنبه­های فرهنگی و اجتماعی و... می­تواند بهترین گزینه در جهت رسیدن به توسعه پایدار شهری باشد؛ چرا که (CDS) فهم مسائل و مشکلات حال و آینده را آسانتر کرده و می­تواند راه مدیریت شه...

full text

ارزیابی توسعه پایدار شهری در شهر زابل با تأکید بر رویکرد cds

cds به عنوان فرآیند تهیه چشم انداز بلند مدت یک شهر که بر اساس آن برنامه کوتاه مدت تهیه می­شود؛ با تمرکز بر روی تقویت رقابت جوئی اقتصادی و کاهش فقر و جنبه­های مختلف زیست محیطی شهر، ساختارهای فضائی شهری،ساختارهای زیربنائی، جنبه­های فرهنگی و اجتماعی و... می­تواند بهترین گزینه در جهت رسیدن به توسعه پایدار شهری باشد؛ چرا که (cds) فهم مسائل و مشکلات حال و آینده را آسانتر کرده و می­تواند راه مدیریت شه...

full text

چشم انداز مدیریت شهری در ایران با تأکید بر توسعه پایدار شهری

ساختار مدیریت شهری در ایران به منظور گذر از نظام متمرکز و حرکت به سمت نظام غیر متمرکز و بیرون رفت از چالشها رخ داده، لاجرم باید ایجاد تحول در نظام برنامه ریزی و مدیریت توسعه شهری را بعنوان یک راه حل اساسی پذیرا باشد. این امر یک انتخاب نیست بلکه یک ضرورت انکار ناپذیر تلقی می گردد . چرا که در شرایط فعلی این ساختار علیرغم سعی و تلاش فروان در ایجاد ارتباط و تعامل میان سه عامل اصلی شکل گیری شهر « ان...

full text

ارزیابی توسعه فضایی شهر آستانه اشرفیه با تأکید بر معیارهای زیست محیطی توسعه پایدار

شهرها به عنوان بستری که انسان‌ها در آن پرورش یافته و بسیاری از نیازهای خود را در آن برآورده می‌کنند امروزه به واسطه رونق شهرنشینی و افزایش جمعیت و به طبع افزایش انواع تقاضا دچار مسائل و مشکلات زیادی شده‌اند، تداوم این وضعیت آینده زیست در پیرامون و حتی داخل محدوده‌های شهری را تحدید می‌کند. بنابراین توسعه پایدار باید در سطوح مختلف زندگی انسانی از جمله محل زندگی او مورد توجه قرار گیرد. از این رو ه...

full text

ارزیابی توسعه فضایی شهر آستانه اشرفیه با تأکید بر معیارهای زیست محیطی توسعه پایدار

شهرها به عنوان بستری که انسان‌ها در آن پرورش یافته و بسیاری از نیازهای خود را در آن برآورده می‌کنند امروزه به واسطه رونق شهرنشینی و افزایش جمعیت و به طبع افزایش انواع تقاضا دچار مسائل و مشکلات زیادی شده‌اند، تداوم این وضعیت آینده زیست در پیرامون و حتی داخل محدوده‌های شهری را تحدید می‌کند. بنابراین توسعه پایدار باید در سطوح مختلف زندگی انسانی از جمله محل زندگی او مورد توجه قرار گیرد. از این رو ه...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 22

pages  65- 81

publication date 2017-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023